İtirazlar

Düzeltme talepleri

Yükümlüler, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri için, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde, başvurularına ilişkin gerekçeleri de açıkça gösteren bir dilekçeyi ilgili gümrük idaresine vererek düzeltme talebinde bulunabilir. Süresi içinde yapılmayan başvurular değerlendirilmez ve durum talepte bulunan yükümlüye bir yazı ile bildirilir.

Düzeltme talebine ilişkin dilekçe öncelikle şekil yönünden incelenir. Bu incelemede, başvurunun süresi içinde yapılıp yapılmadığı ile dilekçeyi verenin yükümlü veya onun temsilcisi olup olmadığına bakılır.

Dilekçe, halen görevli ise belge kontrolünü ve/veya fiziki kontrolü yapan muayene memuruna havale edilir. Bunun mümkün olmaması halinde, başka bir muayene memuruna verilir. Dilekçede ileri sürülen iddiaları kanıtlayıcı fotoğraf, katalog, prospektüs gibi belgelerin yanı sıra gerektiğinde eşyadan alınacak numuneler de incelenir ve karar taslağı ilgili muayene memuru tarafından hazırlanır.

Hazırlanan karar taslağını inceleyen gümrük müdürü bu görüşe aynen katılarak karar verebileceği gibi, karar taslağının değiştirilmesini de isteyebilir. Karar, yükümlünün talebini haklı görmeyen nitelikte ise bu durum, nedenleri ile birlikte karara yazılır ve yükümlüye tebliğ edilir. Karar, yükümlünün talebini haklı çıkarır nitelikte ise, vergi tahakkuku buna göre düzeltilir. Karar, yükümlünün talebinden ve ilk tahakkuktan daha farklı bir tahakkuku gerektiriyorsa vergiler buna uygun olarak düzeltilerek tahakkuk ettirilir. Bu durumda da karar yükümlüye veya temsilcisine tebliğ edilir.


İtirazların yapılacağı haller ve itiraz mercileri

Yükümlüler;

a) Düzeltme taleplerine ilişkin kararlara,

b) Gümrük vergilerine,

c) Cezalara,

d) İdari kararlara,

Karşı 7 gün içinde kararı alan gümrük idaresinin bağlı bulunduğu gümrük başmüdürlüğüne, ilk kararın alındığı idarenin gümrük başmüdürlüğü olduğu hallerde, 15 gün içinde Müsteşarlığa itiraz edebilir. Yükümlüler, gümrük vergilerine karşı gümrük idarelerine düzeltme talebinde bulunmadan bir üst merciye itiraz edebilir.


İtirazların karara bağlanması

İtirazlar, anlaşmazlığa konu beyanname ve sair her türlü belge ile eşyadan alınacak örnek, örnek alınması mümkün olmayan hallerde eşyanın kendisi veya fotoğraf, katalog, prospektüs gibi eşyayı görmeden fikir verecek diğer belgelerin incelenmesi veya gerek duyulması halinde ilgili gümrük idaresinin mütalaası da alınmak suretiyle gümrük başmüdürlüklerince 30 gün, Müsteşarlıkça ise 45 gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edilir.


İdari yargı

Gümrük başmüdürlükleri ile Müsteşarlığa yapılan itirazların ret kararlarına karşı söz konusu kararların tebliğ tarihinden itibaren dava açma süresi içinde işlemin yapıldığı gümrük müdürlüğünün veya gümrük başmüdürlüğünün bulunduğu yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabilir.

İtirazın incelenmesi sırasında gümrük idaresine sunulmamış bilgi ve belgeler idari yargı mercilerine ibraz edilemeyeceği ve alınan kararlara karşı idari yargı merciine başvurulması, bu kararın idare tarafından uygulanmasına engel oluşturmayacağı ile ilgili Gümrük Kanununun 245/2 ve 3'üncü fıkraları Anayasa Mahkemesince iptal edilmiştir.


Karara bağlanmadan malın çekilebilmesi

Yükümlüler, mercilerince verilecek kararlardan önce, ihtilaf konusu eşyayı çekmek isterlerse, aşağıda yazılı şartlarla istekleri kabul olunur ve eşyanın çekilmesine izin verilir.

a) Kararların yükümlüce tebellüğ edilmiş olması ve taleplerinin bir dilekçe ile gümrüğe verilmiş olması,

b) Yükümlünün beyanına göre yapılan vergi tahakkukları ile gümrük idaresince tahakkuk ettirilen bütün vergiler arasındaki farkın teminata bağlanması,

c) Uyuşmazlığın idari yargı merciine intikali halinde bu hususun belgelenmesi,

d) İdarece gerekli görülecek her türlü bilgi veya belgenin sunulması.

Ancak, vergi tahakkukunun kesinleşmesinden önce idare ile yükümlü arasında çıkan uyuşmazlık yürürlükteki yasaklama ve kısıtlama hükümlerini ihlal eder mahiyette olduğu takdirde, bu madde hükmü uygulanmaz.

Vergi farkının teminata bağlanarak düşük kıymet beyanı şüphesiyle kıymet araştırması yapılan hallerde, araştırmanın bu maddenin uygulanmasının talep edildiği tarihten itibaren bir yılda sonuçlanmaması halinde, gümrük idaresinde mevcut verilere göre işlem sonuçlandırılır. Bu süreden sonra alınan cevaplar çerçevesinde vergi farkı ortaya çıkan hallerde gerekli işlemler yerine getirilir.


İtiraz ve düzeltme talebinde bulunulamayacak haller

Yükümlüler, gümrük idaresine verdikleri beyanname ve bu beyanname eki belgeler esas alınmak suretiyle kendileri tarafından hesaplanan gümrük vergilerine itirazda ve düzeltme talebinde bulunamazlar. Gümrük vergilerinin bilgisayar sistemi tarafından hesaplanması durumunda, beyannamenin tescil edilmesi gümrük vergilerinin beyan sahibi tarafından hesaplanması anlamına gelir.


Tahlile itiraz ve ikinci tahlil

İlgili kişilerce 206 ncı maddeye göre tebliğ edilen tahlil sonuçlarına karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde gümrük başmüdürlüğüne bir dilekçe ile itiraz edilebilir.

Dilekçede, beyanname numarası ve tescil tarihi ile eşyanın cins ve türü, tahlile ne yönden itirazda bulunulduğu, gözlemci kimyager bulundurulup bulundurulmayacağı, bulundurulacaksa adı soyadı ve adresi gösterilir.

İdarece yapılan inceleme sonunda, itirazın kanuni süresi içinde yapıldığı ve eşyanın örneklerinin henüz gümrükte bulunduğu tespit olunursa, yükümlü itirazında haklı çıktığı takdirde geri verilmek üzere, ilgili kuruluşların görüşleri alınmak suretiyle Müsteşarlığın bağlı olduğu Bakanlık tarafından ikinci tahlil icap ettiren her bir örnek için 443.-YTL tahlil masrafı alınır. Bu tutar, her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılır ve bu hesaplamada 1 YTL'ye kadar olan tutarlar dikkate alınmaz.


İkinci tahlil yeri ve katılacaklar

İtiraz üzerine, birinci tahlilin yapıldığı gümrük laboratuarında görevli olan ve ilk tahlili yapan kimyager dışındaki iki kimyager tarafından ikinci tahlil yapılır. Yükümlünün talebi halinde, gümrük idareleri, gümrük kimyageri olmayan bir gözlemci kimyagerin de ikinci tahlilde hazır bulunmasına izin verir.

Gözlemci kimyager yapılan duyuruya rağmen gelmediği takdirde tahlil gıyabında yapılır.

İki kimyagerden fazla kimyager bulunmayan gümrük laboratuarında yapılan tahlile itiraz edilmesi halinde, ikinci tahlil en az iki kimyager bulunan en yakın gümrük idaresine ait laboratuarda yaptırılır.

Birinci tahlilin gümrük laboratuarları haricinde bir laboratuarda yapılmış olması halinde ikinci tahlil Gümrükler Başmüdürlüğünce uygun görülecek bir laboratuarda yaptırılır.


İkinci tahlilde kullanılacak örnekler

İkinci tahlil birinci tahlilden artan örnekler üzerinde yapılır. Birinci tahlil eşyanın kendisi üzerinde yapılmış ise, ikinci tahlil de aynı eşya üzerinde yapılır. Şu kadar ki, bu örneklerin üzerindeki mühür ve etiketlerin koparılmamış olması ve ikinci tahlil, eşyanın kendisi üzerinde yapılacaksa bunun halen gümrük idaresinde bulunması şarttır. Aksi halde durum bir tutanak ile tespit edilerek numuneler belgesi ile birlikte gümrük idaresine geri verilir ve yapılacak işlem konusunda karar verilir.


İkinci tahlil raporu

İkinci tahlil raporları Gümrük Yönetmeliğinin 82 no.lu ekinde yer alan basılı kağıtlara yazılır ve birinci tahlil raporları gibi ayrı bir sıra numarası alır ve aynı şekilde 83 no.lu ekteki ayrı bir kayıt defterine geçirilir.

İkinci tahlil raporları yükümlüler tarafından gözlemci sıfatıyla bulundurulan kimyagerlere de imza ettirilir. İkinci tahlil raporları gözlemci kimyagerler tarafından mütalaalı olarak imza edilmiş ise, bu mütalaaya karşı laboratuar sorumlusu veya yerine görevlendirilen kimyager, laboratuar sorumlusu bulunmayan yerlerde de ikinci tahlili yapan kimyager tarafından fenni esaslara dayanılarak ayrı bir mütalaa yazılarak rapora eklenir.


İkinci tahlil sonucu

İkinci tahlil sonucu, eşyanın teknik özellik ve niteliklerinin tayin ve tespiti bakımından kesindir. Bu sebeple, yükümlülere ikinci tahlil sonucu ile bu sonuca göre yapılan tarife uygulaması ve tahakkuk ettirilen vergiler duyurulur. Ancak, birinci ve ikinci tahlile karşı Müsteşarlığın tahlil yaptırma hakkı saklıdır.


İtirazın düşmesi ve cezada indirim

Gümrük Kanununa göre verilen para cezalarına karşı idari yargı mercilerine itiraz yoluna gidilmeden ve ceza kararlarının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde söz konusu cezanın ilgili kişi tarafından ödendiği veya ödeneceği yazılı olarak gümrük idaresine bildirildiği ve bu miktarın ceza kararlarının tebliğ tarihinden itibaren iki ay içinde ödendiği hallerde ilgili kişilerin itirazı düşer. Bu durumda, kesilen para cezası üçte bir noksanı ile tahsil edilir. Ceza süresi içerisinde ödenmediği takdirde karar kesinleşir ve para cezası indirimsiz olarak uygulanır.

Gümrükler Genel Müdürlüğünün 20.03.2006 tarihli, 6853 sayılı tasarruflu yazısı:

Hukuk Müşavirliğinden alınan 02.03.2006 tarih ve 310 sayılı yazıda, 01.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu hükümlerinin çeliştiği ve uygulamada tereddütlere yol açtığından bahisle, Gümrük Kanununda yer alan para cezaları için Kabahatler Kanunu'nda aksi yönde bir düzenleme yapılıncaya kadar, söz konusu para cezalarına karşı Kabahatler Kanunu hükümlerine göre işlem yapılması hususuna değinilmiştir.

Bilindiği üzere, 31.03.2005 tarih ve 25772 Mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak 01.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'na 5348 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile Ek Madde 1 eklenmiş ve bu madde ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nda yer alan vergi mahkemelerinin görevine ilişkin hükümler saklı tutulmuştur. Ancak, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 2 nci maddesinde yer alan; “Gümrük ve tekel idareleri tarafından alınan vergi ve resimler bu kanuna tabi değildir.” hükmü nedeniyle, gümrük vergileri ve cezaları 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'na tabi olmadığından 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun Ek Madde 1 hükmü kapsamına girmemektedir.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 3 üncü maddesinde “Bu Kanunun genel hükümleri diğer kanunlardaki kabahatler hakkında da uygulanır” hükmü bulunduğundan ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nda yer alan idari para cezaları Ek 1 nci madde kapsamında bulunmadığından, 01.06.2005 tarihinden itibaren 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun “Vergi Kaybına Neden Olan İşlemlere Uygulanacak Cezalar” başlıklı İkinci Bölümü'nde ve “Usulsüzlüklere İlişkin Cezalar” başlıklı Üçüncü Bölümü'nde yer alan para cezalarına 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.

Ayrıca, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 245 inci maddesinin 2 nci ve 3 üncü fıkraları Anayasa Mahkemesi'nin 18.10.2005 tarih, 2003/7 E. ve 2005/71 K. sayılı kararıyla iptal edilmiş ve Karar 22.02.2006 tarih ve 26088 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmıştır.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun genel hükümlerinde idari yaptırım kararlarının tebliği, başvuru ve itiraz yolları düzenlenmiştir. Kanunda düzenlenen husus idari yaptırım kararlarına karşı kanun yollarıdır. İdari yaptırım kararının idari açıdan kesinleşmesine ilişkin hususlar Kanunda düzenlenmemiştir. İdari açıdan kesinleşmeye ilişkin hükümler ise 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 242 nci maddesinde düzenlenmiştir.

Buna göre, Kabahatler Kanunu'nda aksine bir düzenleme yapılıncaya kadar, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun “Vergi Kaybına Neden Olan İşlemlere Uygulanacak Cezalar” başlıklı İkinci Bölümü'nde ve “Usulsüzlüklere İlişkin Cezalar” başlıklı Üçüncü Bölümü'nde belirtilen para cezaları ile ilgili olarak;

1- Söz konusu para cezalarının karara bağlanmasında ve tahsilinde 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 232 nci maddesinde düzenlenen zamanaşımı hükümlerinin değil, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 20 ve 21 nci maddelerinde düzenlenen soruşturma ve yerine getirme zamanaşımı düzenlemelerinin uygulanması,

2- Söz konusu para cezalarının 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 26 ncı maddesinde belirtilen usule göre 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 242 nci maddeleri uyarınca düzeltme ve itiraz yollarına ilişkin başvuru yolu, süresi ve mercii hususunda açıklama yapılarak ilgilisine tebliğ edilmesi,

3-4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 242 nci maddeleri uyarınca düzeltme ve itiraz yollarının kullanılarak söz konusu para cezalarının idari açıdan kesinleşmesinin beklenmesi,

4-İdari açıdan kesinleşen söz konusu para cezalarının yine 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 26 ncı maddesinde belirtilen usule göre 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 27 ve 29 uncu maddelerinde düzenlenen kanun yollarına ilişkin başvuru yolu, süresi ve mercii hususunda açıklama yapılarak ilgilisine tebliğ edilmesi,

5-Tebliğ edilen söz konusu para cezalarına karşı 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nda belirtildiği şekilde tebliğden itibaren 15 gün içinde sulh ceza mahkemesine başvuru, sulh ceza mahkemesinin kararına karşı da 7 gün içinde ağır ceza mahkemesine itiraz yollarının kullanılarak söz konusu para cezalarına ilişkin idari yaptırımın adli açıdan kesinleşmesinin beklenmesi,

6- Söz konusu para cezalarının adli açıdan da kesinleşmesinden sonra 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 17 nci maddesi hükümleri uygulanarak tahsil edilmesi,

Yönünde işlem yapılması gerektiği hususlarına yer verilmiştir.